Od kiedy córce pojawiły się pierwsze ząbki, staram się, dbać o jej jamę ustną najlepiej jak potrafię, tak aby nie pojawiła się na nich próchnica. Myjemy zęby dwa razy dziennie, pastą o odpowiedniej zawartości fluoru. Oczywiście mamy swoje małe grzeszki np. picie mleka przed snem z butelki, ale w miarę możliwości staram się przestrzegać wszystkich zaleceń, aby u mojej córki nie pojawiła się próchnica zębów mlecznych.
Przeglądając artykuły naukowe na temat próchnicy u dzieci, natrafiłam na bardzo ciekawe informacje, którymi chciałabym się z Wami podzielić.
Próchnica zębów mlecznych – czynniki zależne od matki:
Okazuje się, że podatność zębów mlecznych na próchnicę, kształtuje się już w okresie płodowym i niemowlęcym, jeszcze przed wyjściem pierwszych zębów oraz w okresie 2-3 lat po ich wyjściu. Dlatego tak ważne jest, żeby zadbać o zęby naszych dzieci od samego początku. Dzięki temu dajemy naszym pociechom szansę na zdrowy i piękny uśmiech przez wiele lat.
1. Dieta matki w ciąży i podczas karmienia piersią
Na zwiększone ryzyko wystąpienia próchnicy u dziecka, ma wpływ nieprawidłowe odżywianie się matki w okresie ciąży i podczas karmienia piersią. Wczesny okres ciąży często powoduje zmianę nawyków żywieniowych matki związanych ze wzrostem spożycia węglowodanów tj. słodkie przekąski czy pojadaniem między posiłkami. Taka dieta przyczynia się do mniejszej odporności na próchnicę u jej dziecka. Pojawiające się niedobory białkowe w diecie matki, mogą prowadzić do zmniejszenia wielkości zębów, zmniejszonego kształtu koron zębów, a w konsekwencji zwiększonej podatności na próchnicę.
2. Kontakt z jamą ustną matki
Często rodzice lub opiekunowie niemowląt zamiast mycia przyborów takich jak smoczek czy łyżeczka, używanych przez dziecko oblizują je. Jest to droga przeniesienia bakterii próchnicotwórczych pochodzących z jamy ustnej osoby dorosłej do jamy ustnej dziecka. Niestety bakterie możemy przenieść również poprzez pocałunki, dlatego nie należy całować dziecka w usta. Wczesna kolonizacja jamy ustnej dziecka przez bakterie przy słabo zmineralizowanym szkliwie zębów mlecznych stanowi ryzyko rozwoju zmian próchnicowych u małych dzieci.
3. Próchnica zębów mlecznych – pozostałe czynniki sprzyjające:
- patologiczny przebieg ciąży (zatrucia ciążowe, grożące poronienia)
- ciążę bliźniacza
- uporczywe wymioty matki
- choroby przebyte przez matkę
Próchnica zębów mlecznych – czynniki w okresie niemowlęcym
- pojenie niemowląt słodkimi płynami w celu uspokojenia, głównie w czasie snu
- choroby przebyte przez dziecko oraz antybiotyki podawane w okresie niemowlęcym
- częste pojadanie między posiłkami
- przedłużone karmienia butelką prowadzi to tzw. próchnicy butelkowej
- zjadane w nadmiarze przez dzieci pokarmów i wypijanie napoi z dużą ilością węglowodanów.
- spożywanie lepkich pokarmów, tj. kaszki, które ze względu na swoją konsystencję, dłużej zalegają w buzi
- spożywanie cukru, który jest najsilniejszym czynnikiem powodującym próchnicę
Mleko – nie taki potwór straszny
Okazuje się, że mleko, które stanowi główny składnik pożywienia u niemowląt, nie należy do czynników próchnicotwórczych, mimo iż zawiera w swoim składzie cukier laktozę. Mleko zawiera także w swoim składzie związki mineralne, takie jak wapń i fosforany, które hamują demineralizację szkliwa. Obecna w mleku kazeina, posiada zdolność wiązania jonów wapnia, które pokrywają powierzchnię zębów, spowalniając w ten sposób proces próchnicowy.
Próchnica zębów mlecznych – czynniki w okresie poniemowlęcym
- picie napojów gazowanych
- spożywanie owoców cytrusowych częściej niż 2 razy w ciągu dnia zwiększa ryzyko wystąpienia próchnicy u dziecka 37-krotnie.
Próchnica zębów mlecznych – zapobieganie
1. Edukacja rodziców
Edukację należy rozpocząć już w okresie ciąży. Prawidłowo zaplanowany program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci, powinien rozpoczynać się już w 4 miesiącu ciąży, czego dowodzą wyniki wielu badań. Zajęcia dla matek powinny być prowadzone przez stomatologów już w szkole rodzenia. Ciąża to szczególny czas, kiedy matki z troski o swoje nienarodzone dziecko bardziej dbają o siebie. Warto wykorzystać ten okres, tym samym zwiększając prawdopodobieństwo, zastosowania się przez matkę do zaleceń, co ograniczy wystąpienie próchnicy u jej dziecka.
2. Modyfikacja nawyków żywieniowych
Jedzenie powinno się zaczynać od produktów kariogennych, a kończyć na produktach kariostatycznych.
Produkty spożywcze o działaniu kariogennym, czyli próchnicotwórczym to:
- rodzynki i inne owoce suszone
- ciasta
- słodycze
- dżemy
Produkty o działaniu kariostatycznym, czyli zapobiegające powstawaniu próchnicy to głownie:
- mleko
- mięso
- ryby
- jaja
- masło
Dziecko powinno spożywać mniejszą ilość pokarmów papkowatych, które oblepiają zęby i są trudne do usunięcia z jamy ustnej przez naturalne sposoby samooczyszczania. Takie produkty warto podawać na śniadanie, żeby późniejsze pokarmy, które dziecko będzie spożywać, usunęły pozostałości papki.
3. Ograniczenie cukru
Należy zmniejszyć częstość i ilość spożywania produktów zawierających cukier. Można szczególnie wprowadzać jeden ,,słodki” dzień w tygodniu lub jedną “słodką” godzinę dziennie. Nie jestem zwolenniczką jednego „słodkiego dnia”, ponieważ dziecko czeka na ten dzień z utęsknieniem. Podaje córce produkty próchnicotwórcze zazwyczaj na podwieczorek i na śniadanie. Staram się nie podawać ich na kolacje.
Unikanie pokarmów i napojów zawierających cukier, co najmniej na godzinę przed snem.
Dzieci powyżej 6 miesiąca życia powinny, otrzymywać pokarm przy użyciu kubka i łyżeczki.
Dziecko powinno uczyć się jedzenia twardych pokarmów, gdyż gryzienie powoduje wzrost wydzielania śliny oraz przyczynia się do prawidłowego rozwoju kości i mięśni twarzy.
Należy zachęcać dzieci do częstszego spożywania produktów, które nie mają ewidentnych właściwości próchnicotwórczych, do których należą ciemne pieczywo, sery, ryż, makaron, mleko, herbata, świeże warzywa
4. Prawidłowe czyszczenie jamy ustnej
Oczyszczanie jamy ustnej należy rozpoczynać już u najmłodszych dzieci, zaraz po wyrznięciu się pierwszego zęba mlecznego.
Do mycia należy używać miękkiej szczoteczki z małą główką dostosowaną do jamy ustnej dziecka i wymieniać ją co 3 miesiące lub częściej.
Warto używać past o zawartości fluoru 1000 ppm – pasty dostępne na rynku dla dzieci z pierwszymi ząbkami zawierają zazwyczaj 500ppm fluoru, dlatego wybierając pastę dla dziecka, nie należy kierować się przeznaczeniem pasty ze względu na wiek tylko zawartością fluoru w składzie.
Jeśli szukasz książki, która zachęci dziecko do mycia zębów i pokażę dziecku, jak należy to robić, polecam Ci książkę mojego autorstwa z seri „Hela sama...” Hela sama myję zęby do kupienia tutaj!