Nauka przez zabawę to najskuteczniejsza forma edukacji dla dziecka i jedna z ważniejszych aktywności w życiu naszego dziecka. Według wielu badań naukowych zabawa wydaje się mieć istotny wpływ dla całego psychologicznego życia dziecka. Bardzo dużym błędem jest postrzeganie zabawy, nawet tej u starszych dzieci, jako marnowania czasu.
Niestety z badań również jednoznacznie wynika, że dzieci mają coraz mniej czasu na zabawę. Ich czas jest ciągle kontrolowany i skrupulatnie planowany. Rodzice w trosce o rozwój swoich dzieci wypełniają harmonogram dziecka różnymi zajęciami dodatkowymi, ale czy naprawdę jest to dzieciom potrzebne? Co daje dziecku zabawa? Dlaczego nasze dzieci powinny się bawić?
Nauka przez zabawę – najskuteczniejsza forma edukacji!
Czym jest zabawa dla dziecka?
Z punktu widzenia dziecka zabawa jest po prostu zabawą. Dziecko nie uczestniczy w zabawie, aby świadomie przekonać się, jak coś działa, wypróbować dorosłe role, stymulować wyobraźnię, czy robić cokolwiek z tego, co zostało opisane przez naukowców jako pozytywne skutki zabawy.
Dziecko bawi się, ponieważ jest to dla niego atrakcyjne, a nauka z tej zabawy płynąca jest dla dziecka czymś zupełnie przypadkowym, ale bardzo cennym.
Nauka przez zabawę rozwija:
1. Koordynację ruchową
Wiele zabaw wymaga od dziecka dużej precyzji i koordynacji ruchowej, a np. zabawy w wyścigi, czyli tzw. „kto pierwszy, ten lepszy” rozwijają refleks, szybkość i sprawność.
Zabawa zaspokaja naturalną potrzebę ruchu u dzieci. Dzieci, aby zaspokoić tę potrzebę, wybierają sobie zabawy tj. pokonywanie czy to na placu zabaw, czy zbudowane przez siebie torów przeszkód, skakanie przez skakankę, gra w gumę, wspinanie się, zabawa w chowanego czy ganianego.
Dzieci, które nie bawią się w ten sposób przejawiają gorszy rozwój motoryczny od swoich rówieśników. Co więcej takie dzieci kiedy dorosną mają mniejszą motywację do podejmowania aktywności fizycznej i nie odczuwają przyjemności ani satysfakcji uprawiając sport.
2. Pamięć i spostrzeganie
Zabawa pomaga też dziecku ćwiczyć pamięć i spostrzeganie. Przykładem zabaw trenujących pamięć mogą być tutaj różnego typu układanki czy zabawa typu “Czego brakuje?, Co się zmieniło?” – wraz z wiekiem odnalezienie brakującego elementu czy wskazanie zmiany w otoczeniu staje się dla dziecka coraz łatwiejsze.
3. Kreatywność i pomysłowość
Zabawa jest jedną z najwcześniejszych aktywności, podczas których dziecko może rozwijać kreatywność i pomysłowość. Dziecko zaczyna samo być autorem realizowanych pomysłów, na
przykład tworząc scenariusz zabawy.
Po etapie naśladownictwa, kiedy głównym celem zabawy jest odtwarzanie zachowań ludzi dorosłych czy innych dzieci, przychodzi czas, w którym dziecko samodzielnie kreuje całą sytuację zabawy. W związku z tym oprócz kreatywności i pomysłowości rozwija się również jego inicjatywa.
Nauka przez zabawę uczy dziecko:
1. Jak funkcjonuje otaczający je świat
Dzięki zabawie dziecko zdobywa samodzielnie oraz pośrednio od dorosłych i rówieśników wiedzę o otaczającym je świecie. Poprzez obserwowanie innych ludzi, mimowolnie przyswaja zasady funkcjonowania świata społecznego.
Oprócz zasad panujących w świecie, dziecko poznaje również proste reguły z dziedziny fizyki, na przykład siłę grawitacji, która sprawia, że rzucona zabawka spada na ziemię.
Poprzez kontakt z dziećmi i dorosłymi dziecko zwiększa swój zasób słownictwa i uczy się, kiedy stosować dane słowo.
2. Odróżniać świata fikcji od świata realnego — myślenie abstrakcyjne
Podczas zabawy na niby dziecko uczy się odróżniać świat fikcji występujący w zabawie od świata realnego. Dziecko odkrywa również, że niektóre prawa rządzące tymi światami różnią się.
Zabawa w świat fikcji określana jest często w literaturze naukowej jako idealny sposób do rozwoju u dziecka myślenia abstrakcyjnego.
Zabawa w fikcję pozwala dziecku zaadaptować się od aktualnej sytuacji. Brak zabawkowego samochodu nie jest już przeszkodą w zorganizowaniu wyścigów samochodowych, ponieważ dziecko zauważa, że funkcje samochodu z powodzeniem może pełnić kartonowe pudełko czy klocki.
Dziecko z czasem opanowuje umiejętność bawienia się bez użycia jakiegokolwiek przedmiotu i wszystko, co się dzieje rozgrywana się w wyobraźni dziecku.
3. Regulacji emocji
Odgrywając doświadczenia wybranej postaci, dziecko również przeżywa związane z rolą sytuacje. Dzięki temu uczy się regulować własne emocje i rozumieć uczucia innych, rozwijając tym samym swoją empatię. W zabawie dziecko przeżywa wiele emocji, nie zawsze tylko tych pozytywnych. Zdarza się, że dziecko jest smutne, ponieważ krzywda dzieje się wymyślonej postaci.
7. Samokontroli
Podczas zabawy dziecko uczy się czekania na swoją kolej i podporządkowywania regułom gry czy zabawy. Z jednej strony dziecko podczas zabawy robi to, na co ma ochotę, z drugiej strony zaczyna zdawać sobie sprawę, że aby zabawa miała sens i sprawiała przyjemność, konieczne jest podporządkowanie się regułom, które nią rządzą.
Zabawa jest również dla dziecka sytuacją bezpieczną, w której może bez negatywnych konsekwencji ujawniać zachowania nieakceptowane społecznie. Na przykład: bicie, używanie tzw. brzydkich słów czy krzyk.
Podczas aktywnej zabawy dziecko może ujawnić zagrożenie w życiu realnym
Zabawa oprócz tego, że rozwija poznawcze umiejętności dziecka, angażuje jego procesy emocjonalne. Poprzez zabawę dziecko może ujawniać swoje przeżycia i konflikty oraz rozładować napięcie emocjonalne, lęk, rozdrażnienie, czy poczucie zagrożenia. Obserwacja dziecka podczas zabawy może przyczynić się do wychwycenia problemów, które trapią dziecko, a o których nie mówi nam na co dzień.
Więcej o wartości edukacyjnej zabawy w sklep i gotowanie, możesz przeczytać w tym artykule, a o zabawie w przedszkole tu.