Jeśli śledzicie mojego bloga, to z pewnością wiecie, że dużą wagę przywiązuje do diety mojej rodziny i uważam, że żywienie ma ogromny wpływ na zdrowie człowieka na wszystkich możliwych płaszczyznach. Dieta ma wpływ na odporność oraz kondycję fizyczną, ale również na rozwój intelektualny i poznawczy dziecka. To, co spożywamy, może zapobiegać również wystąpieniu lub zmniejszyć ryzyko wystąpienia wielu schorzeń cywilizacyjnych. Odpowiednie żywienie przyczynia się również do przedłużenia życia człowieka oraz wpływa istotnie na ogólny dobrostan człowieka.
Dieta a rozwój intelektualny i poznawczy dziecka
Z badań wiadomo, że substancją wyjściową biorącą udział w reakcji chemicznej potrzebną do syntezy znajdujących się w mózgu białek jest białko ze spożywanej żywności.
Tutaj opiszę przykład, który zilustruje Wam tę złożoną zależność pomiędzy spożytą żywnością a procesami psychologicznymi.
Przykład: tryptofan a poziom serotoniny
Wspominałam już np. tu, że Tryptofan to substancja, która ma ogromny wpływ na jakość snu. Udowodniono już, że spożywanie tego związku chemicznego na śniadanie i na kolację, pozytywnie wpływa na jakość snu.
Poziom serotoniny w organizmie człowieka jest w największym stopniu uzależniony od bezpośredniego dostarczenia tryptofanu z pożywienia.
Tryptofan występuje w stosunkowo niewielkich ilościach, i to nie we wszystkich białkach.
Enzym odpowiedzialny za transformację tryptofanu do serotoniny działa efektywnie tylko wtedy, gdy stężenie tryptofanu we krwi wzrasta powyżej normy.
Czyli, kiedy jest dostarczony w większej „dawce” wraz z pożywieniem.
Zależności te wyraźnie pokazuję, że poziom serotoniny w organizmie jest w dużym stopniu zależny od ilości i składu dziennej diety.
Jeżeli nasz organizm nie otrzyma go w odpowiedniej ilości wraz z pokarmem, może to negatywnie wpłynąć na procesy poznawcze mózgu.
Dieta a rozwój intelektualny dziecka we wczesnych fazach kształtowania się mózgu człowieka
Bardzo ważnym okresem, w którym ilość i jakość spożywanej żywności ma krytyczne znaczenie dla rozwoju mózgu jest ostatni okres rozwoju płodowego i pierwsze miesiące życia dziecka. Czyli czas bardzo szybkiego rozwoju mózgu.
Dostępność w tym czasie składników odżywczych w odpowiednich ilościach ma ogromny wpływ na rozwój mózgu oraz funkcjonowanie w dalszym życiu. Niedobory składników w tym okresie mogą w nieodwracalny sposób ograniczyć potencjał mózgu.
W ciągu ostatnich kilku dekad w populacjach krajów rozwiniętych obserwuje się trend, charakteryzujący się ciągłym podwyższaniem średniego wskaźnika inteligencji.
Tę zależność przypisuje się wyraźnemu polepszeniu żywienia dzieci we wczesnym okresie ich życia.
W wielu badaniach przeprowadzonych głównie w krajach Trzeciego Świata wykazano, że głębokiemu niedożywieniu niemowląt i małych dzieci, towarzyszy znaczące ograniczenie ich zdolności poznawczych i intelektualnych w dalszych latach życia.
Składniki pokarmowe wpływające na mózg
Do najbardziej znaczących składników pokarmowych wpływających na mózg człowieka należy białko. Badania przeprowadzone zarówno na wcześniakach, jak i normalnie urodzonych dzieciach wykazały, że niedobory białka w pierwszych tygodniach ich życia w znaczącym stopniu wpływały na ograniczenie umysłowego rozwoju.
Wykazano również, że w rejonach, gdzie występują niedobory jodu, jego suplementacja u kobiet i mężczyzn w wieku rozrodczym może zapobiec nieodwracalnym negatywnym zmianom neurologicznym u dzieci. Późniejsze podawanie jodu (podczas ciąży i karmienia piersią) jest już mniej skuteczne.
Niedobory żelaza powodują późniejsze trudności w skupieniu uwagi, niższe wskaźniki inteligencji, zakłócenia w percepcji zmysłowej i zmiany w reakcjach emocjonalnych.
Również niedobory cynku w pożywieniu niemowlęcia upośledzają rozwój mózgu, ograniczają zdolności uczenia się, pamięć oraz ogólną aktywność.
Wyniki badań jednoznacznie wskazują, że żywienie we wczesnym okresie życie (0-2 lat) ma znaczenie dla rozwoju potencjału intelektualnego dziecka. Zaś niedobory istotnych składników w nieodwracalny sposób go ograniczają.
Niedożywienie u dzieci w starszym wieku i dorosłych także ogranicza sprawność i aktywność intelektualną. Na szczęście zmiany te na ogół ustępują po przywróceniu normalnego, pełnowartościowego żywienia.
Posiłek lub jego brak, a sprawność poznawcza
W badaniach dotyczących wpływu spożycia, lub pominięcia pierwszego posiłku na wyniki testów poznawczych stwierdzono, że ominięcie porannego posiłku pogarsza wyniki większości testów. Oznacza to, że spożycie śniadania ma pozytywny (doraźny) wpływ na sprawność intelektualną człowieka, niezależnie od badanej grupy wiekowej.
Wpływ żywności na stany afektywne (emocjonalne) człowieka
Żywność ma również wpływ na subiektywnie odczuwany nastrój i ogólne psychiczne samopoczucie, odgrywające istotną rolę w ogólnym dobrostanie człowieka. Dzieci, które nie są odpowiednio żywione, mogą przejawiać więcej negatywnych emocji oraz mniejszą wolę współpracy z rodzicem w porównaniu do dzieci odpowiednio żywionych.